چکیده

مقاله ذیل به بررسی و تحلیل همکاری علما باحکام جور می پردازد. نویسنده در مقدمه مقاله، به تبیین مفهوم واژة «جور» و به تبع آن «حاکم جائر» می پردازد. درادامه به تفاوت واژة «جور» و «ظلم» وتقسیم بندی حکام در میراث فقهی شیعه اشاره می شود. نویسنده همکاری علما با حکام جور را در ادوار مختلف مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه می رسد که طبق فتوای تمام فقهای شیعه، اصل اولی حرمت همکاری با حکام جور می باشد؛ اما همکاری علما با حکام جور در شرایط خاصی هیج گاه به معنای مشروع جلوه دادن حکومت جور نبوده؛ بلکه توجه به جنبه های مثبت همکاری «ازقبیل تقیه، مصالح عباد،‌ احیای فریضه‌ی امر به معروف ونهی از منکر و....»،‌آنان را ملزم به این همکاری می ساخت.